Latest News

SUNDAY SKUL 2011. KUMTAWP EXAMNA DIA KISAKKHOLHNA DING

EBCC CENTRAL DELHI | Subject:  Matthai 1-12

Introduction:
i. Synoptic bang chihna ahia? =“Mukhawm”/”Muh dan kibang” chihna ahi.
ii. Synoptic Gospel kichite bangbang ahi ua? = Mathai, Marka leh Luka ahi uh.
iii. Mathaiin  Thukhun Lui 60 vei sang atamzaw alasawn hi.
a. Mathai kua ahia? (i) Kapernaum khuami, (ii) Nungjui 12te laka khat ahi (iii) Rome Kumpi nuai a Siahkhontu ahi, Bangkim paisan a Jesu juipa ahi.
b. Mathai in a Tup: (i) Judate kianga Jesu khrist Israelte kumpipa leh“Messiah” ahihna taklat ahi
(ii) Jesu ahong painasan Judate ading kia hilou a Jentelte ading leng ahi.
c. Mathai tuh Juda mite ading biik a gelh ahi.
d. Mathai Gelh hun: Evangelicalte pom danin AD 53 vel a gelh hidia gintak ahi.
BUNG 1:
1. Jesu khangthu sutna ah Numei bangzah simtel in aom ua? = amaute, Tamar,Rahab, Bethseba, Ruthi, Mary hi uhi.
2. Mathaiin Joseph mi bangchi ahi chi ahia? = Midiktak ahi chi.
3. “Immanuel” bang chihna ahia?   =“ I kiang uah Pathian aom”, chih na ahi,
BUNG 2:
1. Jesu koi khua, koi gam ah apiang a?-  Bethlehem khua, Judia gam ah.
2. Mipil te koi akipan a, koi khua ah ahia apai uh?- Suahlam akipan in Jerusalem, ah apai uhi.
3. Bangthu in Kumpi Herod leh Jerusalem amite alungjing sak a? = Judate kumpipa(Jesu) hong pianna thu.
4. Jawlnei in “nang Judia gam a Bethlehem na sung a Bangchibang mi hong piang ding ahi,” chi ahia? = Ukpa leh Ka Mite Israelte vengpa ding.
5. Mipil te’n, Bangchibang thilpiak toh Jesu abia ua? =Kipahna Dangkaengte, begawte,Murrate apia uhi.
7. Joseph leh Maryin naungek Jesu koi ah a taipih ua, bangtan ava om ua? =Aigupta ah, Kumpi Herod sihmateng huailai ah aom uhi.
8. Kumpi Herod nung a Kumpi ahong lalpa kua ahi? =-Arkelausis ahi.
9. Naungek Jesu Aigupta apan a hon kikpih nung un koiah ateenpih ua? = Galilee gam a Nazareth khua ah.
BUNG 3:
1. Baptistpa Johnin Atangkoupih Bang ahia? = “Kisik un, Vangam anaita,” chih Judia gamdai ah
2. Jawlnei Isaiin “Gamdai a kikoupa” achih kua ahia? = Baptistpa Johan ahi.
3. Johan kithopna bangchi bang ahia? = Sangawngsau mul puan silh, akawng savun kawngak angak a, a ann khaukhup leh khuaiju ahi.
4. Johan Baptistna leh Jesu Baptizedna kibatlouhna bang ahia? = Johan a “kisikna baptisma” ahi a, Jesu’n “khasiangthou leh meiin” baptized ding
5. Jesu’n koi ah Baptisma atang a?Thil tungte saulouin genin.=Jesu Galile akipanin Jordan luiah baptisma tang din hongpai, Amah adingin van ahong kihong a, Pathian kha Vakhu bangin ahong suk a, Van akipanin aw in “Hiai ka Tapa deihtak kakipahna mahmah ahi” chi hi.
BUNG 4:
1. Gamdai a Jesu bang ding a pi aom ahia? = Diabol khem aom dingin.
2. Jesu’n Ni bangzah ann ngawl a, Bangchibang in khem in aom a? = Ni 40 leh zan 40. chi 3 in(Suang Tanghou suahsak, Biakinn tungzum ah kikesuk sak ding,Khupboh a be ding hileh thuneihna teng2 piak hi ding)
3. Jesu khem a aom khitin kuate’n ana hongsepsak ua ? = Angelte’n
4, Bangjiak a Jesu’n atenna suan ahia, koi khua ah a suan a? = Johan aman uh chih azak jiakin Nazareth akipanin Kapernaum ah kisuan hi.Kapernaum tuh Diil chih in leng om hi
5.Jesu’n Nungjui dia asap masak pente kuate ahi ua? Koi mun a omlai un asam a? = Simon Peter leh aunau Andrute ahi uh banah Zebedai tapa Jakob leh aunau Johante ahi uhi, Galilee Diil gei ah ahi.(“Honjui un, Mihing man dingin kahon bawl ding” chi hi)
6. Jesu’n bangchibangin Mite lak ah Nna asem a? =(a) Kikhopna inn ah sinsak, (b) Natna chiteng leh Hatlouhna chiteng Hihdam
7. Jesu’n koimun ah Nasep apan masa pen a? = Galilee gamah nasaep apan masapen hi.
BUNG 5:
1. Jesu’n Tangtung a Thugen apoimohna mahmah khat gen in: =“Kumpi Gam Danbupi” or “Kumpi thiltup Genkhiakna(manifesto)” kichi.
Hiai a nuai ate taklam a pen toh veilam a dikpen zawmtuah in.  
Hihna                                                    tandingte
Lungsim a gentheite                                              Tai ding ahi ngal ua       
Lungkhamte                                                          Pathian mu ding              
Thunuailutte                                                          Zah ngaihna mu ding
Diktatna lungulh a gilkialte                                    Vangam amau a ahi.
Zah ngaitheite                                                        Lei Gou luah ding  
Lungsim a siangthoute                                    Nuam un,kipak un,van ah kipahman thupi
Lemna bawlte                                                          Pathian tate chih aom ding
Diktatna jiak a sawina thuakte                                Vangam amau a
Min keijiaka hontai,sawi,juaua gilo chiteng aheek  uleh           Khamuan aom ding

2. Jesu’n Khovel adingin Bang nahi uh chi ahia? = Lei chii leh Khovel vaak na hi uh chi hi.
3. Bang hih tangtun ding a hongpai ka hi Jesun chi ahia? =Dan thu leh Zawlneite thu.
4. Lei leh van mang mahleh bang manglou ding chi ahia?                                                                = Dan thua sut vom,Thai vom neuchik leng.
5. Jesu’n Vaihawmnaah Lauthawnhuai takin aom ding achih kuuate  ahia?                                        =A unau tunga Heh leh Selphou
6, Jesu’n Lungsima Ankawm achihte kuate ahia? = Numei Khelhpih utna toh ente
7. Jesu’n “Na vengte it unla,Na melmate hua un” chih bang chiin asinsak a? = Na melmate uh It unla, A hon sawite thumsak un” chi hi
BUNG 6:
1. Jesu’n thilhihchiang abang chibang a pilvan ding chi ahia? =Na thil hih hoihte uh Mihing muh a hihou dingin pilvang un…Na Pa uh van aom kiangah kipahman namu kei kha ding uh chi.
2. Jesu’n na thum chiang un kuate bangin nahih kei ding uh chi ahia?                                  =Lepchiahte bang, Jentelte bangin
3.Bang chileh I Tatleknate uh ngaih dam aom ding chi ahia?                                              =Midangte tatleknate I ngaihdam aleh
4. Ann ngawl chiang a bangchi om ding a hon chia? =Lu sathau nilh ding,maiphiatsiang ding leh ngui melpulo
5. Koi a Gou khollou ding a hilh in I om a? =Leia Leikhaten aneksiat na,Gutaten agukna mun ah gou khollou ding himahleh Van ah khol ding achi.
7. Koimun a nalungtang uleng om ding chi ahia? = Na Gou omna peuh uah.
Jesu’n bang semkop theilo ding chi ahia?=Heutu 2 na, Pathian leh Sumna sem kop theilou ding
8.Jesu’n Nek dingin leh Silh ding sangin bang poimoh zaw chi a? =Hinna leh sapum ahi.
9. Jesu’n zon masak ding achih bang ahia? = A gam leh A diktatna ahi
BUNG 7:
1,Jesu’n Ui leh Vok piak louh ding achih bang2 ahia? =Thilsiangthou leh Tuikep suang.
2. Jesu’n kuate lakah pilvangun achi a? =Jawlnei takloute lak ah, Belaam vun silhin uh ahi.
3. Jawlnei takloute bangchi theih ding ahi ua? = Agah uah
4. Jesu’n mipil suangpi tung a Inn lam achih te kuate ahia? = Jesu’ thuhilh za a zuite
BUNG 8:
1. Jesu’n Phaak ahihdam laiin, kua kiangah bang hihdin asawl a?                                                   = Siampu kianga kilak ding leh Mosiin thilpiak ding achih te lan dingin
2. Jesu’n Israelte lakah hichibang Ginna kamu kei achih kua ginna ahia?                            =Sepaih za heutupa Ginna
3. Jesu’n Laigelhmi khat kiang ah Mihing Tapa khosakdan bangchibang in agena?                       = Sehalte’n kua nei,vasate’n leng bu nei, Mihing tapain Lungakna ding neilou ahi chi
BUNG 9:
1. Bangziak a Laigelh miten Jesun Pathian gensia a ngoh ahi ua? = Jesu’n zeng mi khat ahih dam dekin “Tapa khamuangtakin omin na khelhnate ngaihdam hihen”achih jiakin.
2. Jesu’n kuate’n Doctor kiphamoh a, kuate sam dia hong ka hi chi ahia?                                  =Mi damtheilouten, mi diktatte sam dia pai hilouin mikhialte sam dia hong pai ka hi chi.
3. “Apuan mong kia khoihlengleng hihdamin ka om mai ding” kua chih ahia?                              = Kum sawm leh nih si pawtnu ahi.
4. Jesu’n Mipite amuh a bangjiak a hehpih mawk ahia?                                                           =Chingtu ding omlou,gimthuak leh Dalh aom belamte bang ahih jiak un.
BUNG 10:
1. Jesu’n anungjuite nasem dia a sawl khiak laiin apaina ding uleh apailouhna ding khua a gente bangbang ahia? =Jentelte lam ah pai kei unla,Samari mite khua himhim ah leng khol kei unla, Israel nam belam mangte kiangah pai zaw un chi.
2. Jesu’n anungjuite bangchibang a om din a sawl khia a? =Nge lak a belam om bangin kahon sawl, Gul banga pil a, Vakhu banga poi khoih lou dingin athu hilh.
3. Jesu’n Mihing melma koi akipan ahiding achi a? = Amah Innkuanpihte lak a mah ahi chi.
BUNG 11:
1. Jesun numei suanlak a thupipen achihkua ahia? = Baptist Johan ahi.
2. Baptist Johan leh Jesu mipi’n bangchibang in a tehkak  ua? =Baptispa Johan in ane in adawn kei a, dawinei ahi achi uh, Jesu’n  Ane in adawn a, En dih uh ann haipa, Uain haipa, Siahkhonte leh mikhialte lawm achi uhi.
3. Jesu’n na tunggik ahi chi a atai khuate koi khua2 ahia? = Korazim leh Bethsaida khuate ahi.
4. Nangmah a thilthupi hihte Sodom khua ahih hileh Tutanin aom lai ding” chi a ataihilhna khuate kuate ahia? = Kapernaum khua ahi.
5. Kakiang ah hongpai un, keiman khawlna kahon pe ding” achihte kuate ahi ua?            =Semgim leh Puakgik pote ahi uh,
Jesu’n kei mibangchibang mi kahi chi ahia? =Thunuailut leh Lungtang a kingainiam tak kahi chi. Ka hakkol pua unla kei apan zil un chi hi.
BUNG 12:
1.Khawlni Toupa kua ahia? =Mihing Tapa zaw Khawlni Toupa ahi
2. Pharisaite’n  Jesu kua jiak a dawite hawlkhia ahi achi ua?=Dawi Lal Beelzibul
3. Bangchibang khelhna ngaihdam theih a, bang ngaihdam theihlouh ahia? = Pathian gensiatna chiteng ngaihdam theih ahi a, Kha hilhial gensiat ngaihdam theih hilou ahi chi.
4. Ninevi khua amite tuh Thukhenni chiangin kuate kiang ah ading ding uh chi ahia?                    = Tulai khangthakte kiangah.
5. Jesu’n ka unaute, ka sangam nute leh ka nute achih kuate ahi ua?                                              = Kua peuh kapa van aom deihlam hih te.

MUN AWNGTE HIHDIMIN:
Min kei mahziak a -----------------(hontai) ua, a onsawi ua, juau a gilou chiteng a hon hek hunchiang un, na ----------------- (hampha) uh.
Thilbangkim min natung ua ahih ua na deih bang uh (mitungah) leng hihsam un; huaituh danthu leh (Jawlnei) te thu ahi ahi.
Nang Kapernaum vantan a -------------(tawisang) na hi dia hia? Misi khuatan a vapai ding neive; nangmah a thil thupitak kihihte------------(Sodom) khua a hih hileh, tutan in a om lai ding.
Himahleh, ahon---------------(matsak) chiang un, bang chiding ahia? Bang ka gen dia? Chiin lungkham kei un; na gen ding uh tuh a huntakin a hon --------------(theisak) ding ahi ngal a.
Jesun huai a zaktak in, mihatten ------------(doctor) a kiphamoh kei ua, mi ----------(damtheilouten) a ki phamoh jaw uhi.

Notes:     i) Final exam a Question hongpaite meltheih beek nading ngimna ahi.
ii) Hiai kia sen kenla, a bu Bible simthak lai ni unau…..

Plot No 16, Pocket 6, Dwarka Sector 1A, New Delhi - 110 045
Phone: +91-9862741044 / 87309 91331 | Email: pastor@ebccdelhi.org